رسانه تحلیلی تصویری بهمن، گروه علم و فناوری - میثا سبزعلیزاده : مخترعان به تازگی کیسه‌خواب جدیدی برای فضانوردان ساخته اند که می‌تواند از مشکلات بینایی در ماموریت های فضایی طولانی جلوگیری کند. هدف از این اختراع کاهش فشار ایجاد شده در پشت چشم در دوره های طولانی با گرانش کم است. این کیسه خواب با تکنولوژی بالا شبیه یک مخروط قند غول پیکر است و فقط نیمه پایینی بدن را می پوشاند.
کریستوفر هیرون، فیزیولوژیست مرکز پزشکی دانشگاه تگزاس خاطرنشان میکند که این ایده از تکنیکی گرفته شده است که دانشمندان برای مطالعه فشار خون از آن استفاده می‌کنند. این اختراع جدید در 9 دسامبر 2021 منتشر شده است و هدف آن جلوگیری از عارضۀ اس ا ان اس (سندرم عصبی چشمی) میباشد. این عارضه در مواقع پروازهای فضایی رخ میدهد.
گرانش زمین باعث پایین آمدن مایعات به سمت پاها میشود اما در مکان‌های بدون گرانش، اضافات این مایعات در قسمت بالایی بدن و سر باقی می‌مانند. اندرو لی، چشم پزشک بیمارستان هیوستون و عصب شناس کالج پزشکی ویل کورنر، می‌گوید: این مایعات اضافی به پشت چشم فشار وارد میکند و باعث تغییر شکل آن میشود. البته او بخشی از این تحقیقات نبوده و فقط جنبه پزشکی این عارضه را مورد بررسی قرار داده است.
دکتر لی در ادامه اضافه میکند: این فشار مایعات باعث تورم بخشی از عصب بینایی فضانوردان شده و چین‌هایی در پشت چشمشان به وجود می‌آورد. میزان این چین خوردگی و تورم با گذشت زمان بیشتر شده و هرچقدر زمان بیشتری در فضای با گرانش کمتر باشند، آسیب وارد شده به بینایی نیز بیشتر میشود.
این به این دلیل رخ میدهد که میزان مایعات جمع شده در سر افزایش می‌یابد. بنابراین مدت زمان لازم برای رسیدن به مریخ که 15 ماه طول می‌کشد، می‌تواند علت بروز عارضه بینایی برای فضانوردان شود. این عارضه در سال 2020 توسط دکتر لی و دیگر همکارانش در مجله سانس(SANS) شرح داده شده است.
پس از شناخت این عارضه بینایی هیرون و تیم تحقیقاتیش وارد عمل شدند. هیرون توضیح میدهد که در مطالعات قبلی بر روی فشار خون از روش مکش هوا در قسمت پایین بدن برای ایجاد فشاراستفاده میشده و برخی از گروههای مطالعاتی از این روش برای از بین بردن عارضه SANS کمک میگرفتند ولی با چالش های غیرقابل حلی مواجه بودند و این عدم موفقیت علت طراحی این پروژه شد.
از این جهت محققان تصمیم گرفتند مشکل را در زمانی که فضانوردان فعالیتی انجام نمیدهند بررسی کنند. بنابراین زمان خواب گزینه ایده آلی بود. تیم تحقیقاتی به خوبی میدانست که تولید یک کیسه خواب معمولی و مکش هوا به تنهایی کارساز نخواهد بود چون دربرخی مواقع کیسه هوا خراب میشد و به پاها فشار می‌آورد و مایع با فشار بیشتری به بالای بدن نتیجه معکوس می‌داد. استیو ناگود، مهندس مکانیک کنت واش معتقد است برای حل این مشکل نیاز به طراحی اتاقک مجهز و کاملی است. او زمانی با تیم هیرون شروع به کار کرد که در یک شرکت تولید کالاهای ورزشی مشغول به کار بود.
مخروط کیسه خواب از حلقه ها و میله های متعدد تشکیل شده و جنس پوسته بیرونی از وینیل سنگین است. مانند آنچه در کایاک بادی استفاده می شود و اطراف کمر شخص هنگام خواب با اقتباس از دامن کایاکر طراحی شده و دور کمر فرد بسته میشود و سکویی مانند صندلی تراکتور در آن تعبیه شده که از مکیده شدن بیش از حد جلوگیری میکند بنابه گفته هیرون، فرد مکش بسیار کمی احساس میکند که بعد از استقرار این حس از بین میرود.
تیم هیرون آزمایش ها را با 10 داوطلب روی زمین انجام دادند. آنها به مدت دوهفته هرکدام دو دوره 72ساعته را درکیسه خوابیدند و به جز زمانهای کوتاهی برای حمام در طول دوره ایستاده بودند (که با توجه به تحقیقات قبلی این شرایط مشابه چیزی بودکه فضانوردان تجربه میکردند) متوجه شدند هنگام خوابیدن در کیسه، فشارخون داوطلبان پایین آمده و این تاییدی بود برای موفقیت آزمایش. محققان توانسته بودند مایعات را از سرآنها دور کنند ضمننا به خوبی توانسته بودند از تغییرات کره چشم آنها جلوگیری کنند.
در ادامه آقای لی گفت امیدوارند این طرح بتواند مشکل را برطرف کند اما درمورد عوارض جانبی احتمالی نیز ابراز نگرانی کرد. هیرون هم افزود برای اطمینان به آزمایش هایی بیشتر از 3روز نیاز هست و احتمال تغییر شکل کیسه خواب نیز وجود دارد.
https://www.sciencenewsforstudents.org/article/innovation-2022-new-sleeping-bag-could-protect-astronauts-eyesight
