ه گزارش رسانه تحلیلی تصویری بهمن به نقل از دفاع پرس، هنگامی که از جهاد سخن به میان میآید معمولا مجموعهای متشکل از ادوات و ابزار نظامی و مردان سراسر مسلح به لباس خشن و سنگین نظامی به اذهان متبادر میشود، اما با گذر زمان و راهبردهای نوین در عرصه نظامی، جهان شاهد بروز اشکال و ادوات جدیدی از جنگ بوده که جهاد تبیین بعنوان یکی از این حالات جنگی به شمار میرود.
اما جهاد یا همان مجاهدت در تعابیر اسلامی، رویارویی و مبارزه با دشمنان اسلام در راه خداست که بعنوان یکی از فروع دین بر هر مرد و زن مسلمان بعنوان یک تکلیف کفایی ـ که گاه عینی و واجب میشود ـ معرفی شده است و تبیین به معنی آشکار شدن، آشکار ساختن، بیان و تفسیر امور و... است و ترکیب جهاد تبیین به معنای مجاهدت جهت شفاف سازی، آگاه کردن و به تعبیری روشنگری است.
اما سؤال اینجاست که روشن کردن افکار و حقایق امور چگونه بعنوان یک راهبرد نظامی میتواند به کار گرفته شود و آیا چنین رویکردی در تاریخ سابقه داشته است؟
مبارزه با ظلم و ایستادگی در برابر آن از یک سو و تلاش خودکامگان تاریخ جهت سلطه و استثمار مردم از سوی دیگر موضوعاتی هستند که در تاریخ وجود داشته و در لابلای کتاب تاریخی به کرات و با اشکال مختلف درج و به آن پرداخته شده است که بسته به زمان و مکان راهکار خاص خود را میطلبیده که گاه نظامی بوده و گاه با حربههای فرهنگی. نظر به فرا رسیدن سالروز وفات شهادتگونه بیبی دو عالم، عمه سادات، زینب کبری (سلام الله علیها) این نوشتار به این بانو اختصاص یافته است.
زینب کبری و جهاد تبیین
قبل از پرداختن به موضوع، لازم به ذکر و رفع این ابهام و سؤال است که زنان را با جنگ و جهاد چه کار؟ بالأخص بانوی بزرگواری، چون حضرت زینب (س)، این الگوی نجابت، عفاف و دینداری، ولایتمداری و ..؟!
همانگونه که در مقدمه این نوشتار گذشت فریضه جهاد برای همه مسلمانان وارد آمده که البته شروط خاص خود را دارد؛ لیکن بر اساس مستندات موثّق تاریخی، هیچگاه زنان نه تنها به صرف زن بودن از ورود به ساحت جهاد منع نشده اند؛ بلکه آنها در غزوات و جنگهای رسول الله (صلی الله علیه و آله و سلم) بعنوان پرستار، رزمنده و پشتیبانان حضور تأثیرگذاری داشتند. پس ملاک، ضرورت و تکلیف دینی جهاد است که بر مردان و زنان آمده و منحصر به مکان و زمان خاص و محدودی نمیشود؛ لذا حضور حضرت زینب (سلام الله علیها) در واقعه عاشورا و بعد جهاد تبیینی ایشان به وقوع پیوست که اگر چنان عمل نمیکردند چه بسا نه نامی از کربلا میماند و نه از امام حسین (علیه السلام) و نه حتی از اسلام؟!
پرداختن به همان برهه بعد از عاشورا و قیام عاشورا و اقدام بیدارگرانه حضرت زینب (سلام الله علیها)، درس بزرگی به مسلمانان میدهد و میتواند سرمشق مناسبی برای دفاع از حرم و حریم اسلام در اقصی نقاط عالم باشد.
راهبرد تبیین زینبی را میتوان در جمله کوتاه «ما رأیت إلا جمیلا» به شکوه تمام یافت و مشاهده کرد. این جمله چهار کلمه ای - که در نهایت فصاحت و بلاغت تعبیر شده و در هنر ادبی ساختار استثنا آوردن خود به زیبایی و نهایت تأکید را بیان و اظهار داشته است، یک دنیا جهاد و مبارزه را در خود دارد که یارای مقابله با تیغ صدها و شاید هزارها شمشیر، تأثیر هزاران گلوله و موشک امروزی نبوده است.
وقتی حضرت زینب (سلام الله علیها) شهادت برادر، فرزندان و دیگر همراهان و یاران شهید قافله کربلا و نیز به اسیری روانه شدن زنان و کودکان بازمانده از کاروان حسینی را به تصویری زیبا تشبیه میکند؛ در واقع بر این امر تأکید داشته که مسلمانان راستین از شهادت، ایثار و فداکاری نه تنها واهمه ندارند؛ بلکه با آغوش باز آن را میپذیرند و آماده اند تا در راه دفاع از دین و ارزشهای اسلام از همه چیز خود بگذرند که این یعنی: راه جهاد بویژه نوع تبیینی آن همچنان ادامه دارد و رهپو میطلبد.
امروز و تکلیف جهاد تبیین
در عصر حاضر که به عصر ارتباطات مشهور است؛ رسانهها و وسایل ارتباط جمعی، پیشقراولان نهضتی هستند که در دست دشمنان به خوبی استفاده شده و میشود؛ اما در دست مسلمانان و به شکل خاص فرهیختگان، دانشمندان، اصحاب فکر و اندیشه و جوانان خوشفکر و ایدهپرداز ایرانی آنچنان که شایسته است به کار گرفته نشده و متأسفانه شاهد نفوذ و تخریب همه جانبهای هستیم که نه در مرزهای جغرافیایی بلکه در مرزهای فکر، امید، انگیزه، هویت و باور ایرانی بخصوص در میان جوانان و زنان این دو گروه مهم و سازنده جامعه ریشه دوانیده است.
آنچه که امروز در قالب انواع ناهنجاری درون خانوادهها بویژه جمع جوانان شاهد هستیم، ناشی از غفلتی ـ عامدانه یا سهوی ـ است که نخست از سوی متولیان دولتی عرصه فرهنگی - اجتماعی و بعد در میان والدین واقع شده است و از همین نقطه چه ضربات و ضررهایی بر پیکره هویت و باور ایرانی - اسلامی وارد شده است؟! الله أعلم؛ اما چه باید کرد؟
قویترین سدّها هم با سوراخ و حفرههای کوچک، خطرساز میشوند و مهندسان سازه و عمران باید در اولین فرصت به ترمیم حفرهها اقدام کنند تا سدّ بنا شده، همچنان در برابر سیلها مقاومت کند و سربلند باقی بماند.
پس در برابر حفرهها و خلأهای فرهنگی و هویتی ایجاد شده از سوی دشمنان ایران عزیزمان راهی نیست جز تأسی به سیره رهپویان طریق اهل بیت (علیهم السلام) همچون حضرت زینب (س) که با افزایش بصیرت، دانش و انتقال شایسته و بایسته آن به جامعه نسبت به ترمیم آسیبها اقدام شود و بر این اساس پیشنهاداتی ارائه میشود که امید است مفید واقع شود:
برگزاری نشستهای فرهنگی با موضوعات مختلف (بیداری عقول، معرفی ارزشهای خودی و تبیین نقاط ضعف و قوت و ..)
برگزاری کارگاههای آموزشی متناسب با جنسیت و نیاز و استقبال مخاطبان
معرفی و حمایت از اقدامات و راهکارهای موفق جهت ترویح و نشر آنها
شناسایی و معرفی نقاط قوت و ضعف تحت نظارت متولیان فرهنگی
فراهم آوردن امکانات روز رسانهای در سایهای امن و سالم
توزیع عادلانه و بخردانه همراه با آموزش وسایل ارتباط جمعی برای خانوادهها در سطوح مختلف و ...
امید است که با تأسی به اهل بیت (ع) این بزرگ آموزگاران عالم و تلاش دغدغهمندان عرصه فرهنگی جامعه، ضمن حراست از ارزشها و هویت و کیان اسلامی - ایرانی خود بتوانیم الگوهای شایستهای برای دیگر مسلمانان و آزادگان جهان باشیم. إن شاء الله