رسانه تحلیلی تصویری بهمن، گروه فرهنگ و اندیشه-سجاد میرزائی: یکی از حواشی تصویب بودجه 1401، تخصیص 100میلیارد تومانی به معاونت مطبوعاتی وزارت ارشاد برای تولید محتوا درراستای جهاد تبیین بود. مصوبه ای که با واکنش شدید رهبرانقلاب مواجه شد که نهایتا منجر به لغو این مصوبه جنجالی شد. ایشان در دیدار اخیر با اعضای مجلس خبرگان رهبری فرمودند:«شنیدم در مجلس یک بودجه سنگینی برای جهاد تبیین در نظر گرفته‌‌اند؛ بنده خیلی سازگار نیستم با این جور سبک در برخورد. ما سال هاست که با دستگاه‌ها و با بودجه‌ها و با این‌ها مواجهیم دیگر. تجربه بنده می گوید که بودجه‌های بی‌نام و نشانی از این قبیل غالباً هدر می‌رود و به نتیجه نمی‌رسد... طبیعت این کار یک طبیعت غلطی است که یک بودجه سنگینی را بگذارند به عنوان جهاد تبیین که حالا البتّه امیدواریم که این آقایان توجّه کنند. خلاصه بنده موافق نیستم؛ بنده به عنوان کسی که به جهاد تبیین خیلی هم اهمّیّت میدهم، با این جور بودجه گذاشتن و با این جور خرج کردن توافقی ندارم.»
یکی از بخشهای مهم و بلکه ضروری بودجه هرکشوری خصوصا کشور ما، بودجه فرهنگی است که اهمیت آن دست کمی از دیگر بخش‌ها اعم از نظامی و سیاسی و اقتصادی و... ندارد.ملاک کارآمدی بودجه فرهنگی این است که چقدر از آن صرف عناصر فرهنگی اعم از فعالین فرهنگی و هزینه های تولیدات فرهنگی می شود و چقدر از آن صرف بروکراسی فرهنگی و مدیران فرهنگی که دید عاریتی و پروژه ای به جایگاه خود دارند.
هرچه کفه بودجه فرهنگی بسمت عناصر فرهنگی باشد، کارآمدی عملی این بودجه بیشتر است وگرنه آنچه بسمت بروکراسی و مدیران فرهنگی می رود درمجموع خروجی چندانی برای نهاد فرهنگ در کشور ندارد. لازمه جلوگیری از آسیب های بروکراسی فرهنگی، شفافیت و مشخص بودن سازوکارهای دخل و خرج بودجه فرهنگی است. بدیهی است که عناصر فرهنگی هم باید اهلیت و صلاحیت تخصیص بودجه را به لحاظ فنی و محتوایی داشته باشند.
نوع بودجه نویسی های سابق اینگونه بود که بصورت نامنظم مبالغ ردیف بودجه بین نهادهای مختلف تقسیم می شد اما درعمل بواسطه کسری و...، بسیاری از ردیف‌ها تخصیص نمی یافت و بصورت غیرشفاف در موضوعات دیگری هزینه می شد و بخش فرهنگی همواره یکی از قربانیان این مشکلات بود. در بودجه 1401، حجم انبوه جداول و ردیفهای بودجه ای حذف گردید و بجای آن، نهاد بالادستی متولی نظارت بر دخل و خرج و تخصیص بودجه شد و البته متوقع است که سازوکارهای شفافی بر تخصیص هایی که ازسوی سازمان برنامه و نهاد متولی بالادستی صورت بگیرد حاکم گردد.
بنابراین تخصیص بودجه های غیرشفاف در هر موضوع فرهنگی خصوصا با نام مفاهیمی ارزشمند مثل جهاد تبیین، جنگ نرم، آتش به اختیار، گام دوم و دیگر مفاهیم اسلامی و انقلابی، باعث ایجاد زمینه های رانت و فساد و سوء استفاده،اسراف در روندهای بروکراتیک، کاهش کارآمدی عملی بودجه تخصیص داده شده، و.. می گردد و نتیجتا این مفاهیم را در فضای رسانه ها و افکار عمومی یا ذبح می کند یا از سکه رایج بودن می اندازد.
نهایت اینکه این مفاهیم چیزهایی جدای ازهم و جزیره ای نیستند بلکه منظومه ای از آنها باید در ساحتهای مختلف نظر و عمل انسان باید سریان و جریان داشته باشد. بنابراین در موضوعی مثل جهاد تبیین، همین که هر صاحب نظری در تبیین مسائل مربوط به دانش خود جهادی عمل کند، جهاد تبیین صورت گرفته است و نمی توان جهاد تبیین را به امری مثل تولید محتوای سطحی و زودگذر در فضای مجازی تقلیل داد.
