به گزارش رسانه تحلیلی تصویری بهمن، به نقل از ایرنا از روابط عمومی فرابورس ایران، «میثم فدایی» در نشست «بازار مشتقه در ایران، راهکارها و چالش‌ها» چالش نخست معاملات مشتقه در ایران را «هسته معاملات» دانست و اظهار کرد: نمی‌توان هر سه سال یک بار منتظر تکرار رخدادهای سال ۹۳ و ۹۹ بود، با توجه به تلاطم‌های اقتصادی باید بتوانیم در بازارهای صعودی و نزولی ابزار سودآوری در اختیار مردم قرار دهیم تا در هر روندی امکان سودآوری وجود داشته باشد و لزوماً منتظر تکرار چنین روزهایی نباشیم.
وی با اشاره به مطالعات علمی روی ابزارهای آتی در سطح بین‌المللی، افزود: امروز ابزار مشتقه حتی می‌تواند به کمک شرکت‌هایی بیاید که با مشکل کمبود انرژی در فصول مختلف مواجه هستند، به عنوان مثال شرکت‌هایی وجود دارند که نه در تابستان کار می‌کنند و نه در زمستان از این رو کم کم به ابزارهای آتی آب و هوا هم نیازمند خواهیم بود.
فدایی تاکید کرد که طی سال‌های اخیر نگاه به بازار مشتقه تغییر کرده و از این دیدگاه که بازار مشتقه ابزاری تجملی است، فاصله گرفته‌ایم.
مدیرعامل فرابورس ایران در ادامه به مسائل اجرایی در خصوص معاملات مشتقه پرداخت و با تاکید بر اینکه «هسته معاملات» چالش اصلی حال حاضر است، بیان داشت: معاملات آتی و آپشن بر سامانه معاملات نقدی به سختی قابل انجام است.
وی در تشریح تبعات و اثرات این مشکل عنوان کرد: به دلیل این موضوع سیستم محاسبه مارجین وجود ندارد و راهکار جایگزین برای این خلأ در حال حاضر، راه‌حل توثیق سهام است پس هر معامله‌گری که خواهان فعالیت در مشتقه باشد باید حتماً سهام داشته باشد که این موضوع خود چالش‌برانگیز است.
فدایی اضافه کرد: البته شرکت سپرده‌گذاری مرکزی توثیق الکترونیکی سهام را اجرایی کرده که راه‌اندازی آن گام مثبتی در این زمینه است.
مدیرعامل فرابورس ایران در ادامه با اشاره به قدم‌های مثبت برداشته شده در زمینه توسعه ابزار آتی در ارکان بازار، افزود: در فرابورس هم روی شاخص هم‌وزن، آتی وجود دارد که اختیار خرید و اختیار فروش روی آن امکان‌پذیر است. با وجود صندوق‌های سرمایه‌گذاری امکان تعریف آتی وجود دارد و مسئله قابل تحویل بودن که موضوعی فقهی بود حل شده است.
وی با اشاره به تلاش‌های صورت گرفته در زمینه نمادهای بسته در فرابورس بیان داشت: در بازار اول و دوم به غیر از مجمع سالانه، نماد متوقف شدن دیگری نداریم، اگر این روند تداوم پیدا کند می‌توانیم روی نمادهای سهامی هم بدون هیچ چالشی ابزار مشتقه داشته باشیم.
۵۷ هزار میلیارد تومان ارزش معاملات سلف موازی
«علی نقوی»، مدیرعامل بورس انرژی نیز در ادامه این نشست به تشریح وضعیت ابزارهای مختلف مشتقه در این بورس پرداخت و عنوان کرد: ارزش تجمعی معاملات سلف موازی استاندارد مبتنی بر نفت خام و برق و متانول و میعانات در بورس انرژی ۵۷ هزار میلیارد تومان بوده است.
وی با تاکید بر روند رو به رشد قراردادهای آتی در بورس انرژی، اظهار داشت: اسفند سال گذشته از این قراردادها رونمایی شد و اکنون معاملات روی نفتا و متانول در حال انجام است. ضمن آنکه معاملات روی ال پی جی و میعانات در آینده شروع می‌شود و معاملات بنزین نیز در مرحله مطالعات است.
نقوی یکی از چالش‌های این بورس برای توسعه ابزارهای مشتقه را نبود گواهی سپرده کالایی دانست و گفت: این گواهی‌ها در بورس انرژی به دلیل پیچیدگی‌های حامل‌های انرژی و انحصار عرضه‌کننده بحث فنی دارد اما در دستور کار است.
مدیرعامل بورس انرژی کمبود آگاهی در مورد معاملات مشتقه را هم چالش دیگری در این حوزه برشمرد و گفت: برای مثال عدم آگاهی وزارت نفت نسبت به گواهی سپرده چالش ایجاد کرده است.
به گفته وی بازار مشتقه نیازمند تکنولوژی است و هر چهار بورس ایران از نظر تکنولوژی نیاز به توسعه دارند که با همکاری استارتاپ‌ها می‌توان بخشی از مشکلات را برطرف کرد.
