رسانه بهمن، گروه فرهنگ و اندیشه: پانزدهمین دوره حراج تهران 24 دی ماه در حالی برگزار می شود که حواشی این دوره نسبت به دوره های قبل اگر بیشتر نباشد کمتر هم نیست. این حراج که حدود 10 سال از آغاز به کار آن می گذرد، بازار اصلی فروش آثار هنرهای همچون نقاشی، مجسمه، نقاشی‌خط و عکس است.
در 15 دوره ای که از عمر حراج تهران می گذرد هر دوره با حاشیه هایی همراه بوده است و ناظران همواره با بدبینی به این رویداد می نگرند. حراجی که قرار بود سهمی در رشد و ترویج هنر و معرفی آثار هنرمندان داشته باشد، تبدیل به رویداری شده که صرفا اهداف مالی و اقتصادی را دنبال می کند و آنچه اصالت دارد سود بردن از اثر هنری است نه لذت از خود هنر و اثر هنری.
یکی از حواشی مطرح شده در مورد دوره سیزدهم این رویداد، فروش نجومی تابلوی آیدین آغداشلو بود. این اثر که به قیمت پایه یک میلیارد و 200 تا یک میلیارد 600 قیمت گذاری شده بود اما به یکباره با قیمت 12 و نیم میلیارد به فروش رسید. این اتفاق در حالی رخ داد که در ماه های قبل از حراج سیزدهم، آیدین آغداشلو با حواشی مختلفی از جمله اتهامات جنسی و اخلاقی درگیر بود.
اما این فروش نجومی اثر آغداشلو در شرایطی که محبوبیت وی با بحران مواجه بود، اتفاق عجیبی بود. به نظر می رسد هدف از این اتفاق، ترمیم چهره آغداشلو و معرفی وی به عنوان یک چهره محبوب بوده و عدد 12 میلیاردی برای اثر وی نیز در همین پازل قابل ارزیابی است. این در حالی است که آثار دیگر آغداشلو در حراج های قبلی با قیمت های بسیار پایین تری به فروش رفته بود. لذا شائبه برنامه ریزی از پیش تعیین شده برای این فروش قوت گرفت. در کنار این مساله برخی منتقدین به کپی بودن اثر او اذعان کردند و تاکید داشتند که این اثر آغداشلو از یک اثر قدیمی اروپایی کپی برداری شده است. به هر ترتیب همانطور که گفته شد هدف این بوده که آغداشلو که با یک اتهام سنگین روبرو بود یاری شود.
معمولا در کشورهای دیگر کار به این صورت است که افراد پس از اینکه با رسوایی یا ابهاماتی مواجه می شوند تا مدتی در کارها حضور ندارند و به طور کلی ارزش آثار آنها نیز رو به افول می گذارد. اما پدیده آغداشلو در ایران به نوبه خود بی نظیر بود.
به نظر می رسد دلالانی که آثار آغداشلو را در اختیار داشتند برای اینکه ارزش کلی آثار وی با این رسوایی، کاهش نیابد، تلاش کردند تا این قیمت نجومی را برای اثر آن دوره وی محقق کنند تا آثار دیگر این نقاش با افت قیمتی مواجه نشود و همچنان در کورس رقابت و سود باقی بماند.
شائبه پولشویی یکی از مسائلی است که در هر دوره در مورد حراج تهران مطرح می شود. مساله آنجایی از اهمیت بیشتری برخودار است که هویت خریدار نیز مشخص نیست و معلوم نیست چه کسی چنین پولی را برای خرید یک اثر کپی پرداخت کرده است.
انتقادهای دیگری نیز به این سبک حراج تهران در طی این سال ها وارد شده شده است. از جمله اینکه برخی این سبک از حراج را مصداق غربزدگی دانسته اند چراکه این مراسم به سبک حراجی های معروف لندن و با بهایی گزاف برگزار می شود. برخی دیگر نیز بر موضوع اختلاف طبقاتی در کشور تاکید داشتند که چگونه در شرایط رکود فعلی فردی می تواند این بهای گزاف را برای خرید تابلویی بپردازد.
به هر ترتیب حراج تهران در حالی بدون شفافیت و بدون پرداخت مالیات به کار خود ادامه می دهد که در هر دوره ابهامات بسیاری را متوجه خود کرده است. متولیان امر نیز به جای پاسخ به این ابهامات یا نسبت به آنها سکوت کرده اند و یا پاسخ هایی از سر توجیه مساله داده اند.
لذا به نظر می رسد لازم است نهادهای نظارتی با دقت و حمیت بیشتری نسبت به موضوع حراج تهران ورود داشته باشند و از سواستفاده های احتمالی در این امر جلوگیری کنند.
در حراج تهران بیش از انکه هنر ارج نهاده شود پای دلالان پولداری به میان می آید که برای آنها نه تنها هنر مهم نیست بلکه مساله سود و کسب منفعت حرف اول را می زند.
