به گزارش رسانه تحلیلی تصویری بهمن، به نقل از تسنیم؛ روز 16 جولای به منظور آشنایی با این جانور و آگاهی عموم مردم در رابطه با خطرآفرینی بسیار کم آن, به عنوان روز جهانی مار نامگذاری شده است. بر اساس مطالعات دانشمندان حدود 4 هزار گونه از مارها در جهان شناخته شدهاند که 600 مورد آنها سمی هستند و این این 600 نوع، تنها 200 نوع قادر به تهدید زندگی انسان هستند.
مارها در انواع سمی و یا غیرسمی در زیستگاههای مختلف از جمله بیابان, دشت, جنگل و دریا یافت میشود و انواع مختلف آن توانایی سازگاری با محیطهای مختلف را دارند. در کشور ما نیز حدود 85 گونه از مارها شناسایی شدهاند که افعی شاخدار دم عنکبوتی, مارهای کوتوله, افعی شاخدار عربی و افعی لطیفی از جمله گونههای منحصربهفرد مار در کشور ما هستند.
مارها نقش بسیار مهمی در اکوسیستم دارند و از جانوران کلیدی در زنجیره هر اکوسیستم محسوب میشوند که در ادامه تعدادی از آنها رو مرور میکنیم.
1. نقش مارها در کاهش بیماریهای ناشی از جوندگان کوچک
از دیرباز تاکنون موشهای به عنوان عامل و یا ناقل بسیاری از بیماریهای کشنده شناخته میشدند و افزایش تعداد آنها در یک منطقه سبب افزایش آمار بیماریها بوده است. مارها موش را به عنوان طعمه اصلی خود میشناسند و با شکار موشها سبب کنترل جمعیت این جانور میشوند.
2. نقش مارها در افزایش محصولات کشاورزی
مارها با شکار موش, برخی از انواع پرندگان، قورباغهها و حشراتی مثل کرمها و عنکبوتها سبب حفظ محصولات کشاورزی از گزند این جانوران میشوند.
3. درمان بیماریها با استفاده سم مارها
استخراج سم مار و استفاده از آن در صنعت پزشکی در سالهای اخیر رواج بیشتری یافته است و از این ماده میتوان برای درمان بیماریهای مختلف مانند انواع سرطانها، بیماریهای هموفیلی و ...، استفاده کرد.
4. آناتومی مارها، آلگوی علم رباتیک!
مارها برای حرکت دادن بدن خود نیازی به پا ندارند و حین خزیدن طوری بدن خود را پیچ و تاب میدهند که میتوانند مستقیم به جلو حرکت کنند بدون آنکه دائماً از سمتی به سمتی دیگر جابهجا شوند. دانشمندان با بررسی حرکت مارپیچ بدن مارها موفق به شبیه سازی آن در رباتها شدند و آناتومی مار را الگوی خود برای ساخت این رباتها قرار دادهاند.
با وجود سودمندی مارها، جمعیت این جانوران ارزشمند به شدت تهدید میشود و مهمترین عوامل تهدید آن در کشور ما موارد زیر را شامل میشود:
1. نقش خرافات و باورهای قدیمی در کاهش جعیت مارها
خرافات نقش زیادی در آسیب به جمعیت مارها داشته است؛ به عنوان مثال موضوع اعتقاد عدهای از افراد به مهره مار و روغن مار بهانهای برای کشتن مارها شده است. این موضوعات که از نظر علمی هیچ پشتوانهای ندارد بازار خوبی را برای سودجویان مهیا کرده تا از ناآگاهی مردم استفاده کنند.
2. تخریب زیستگاه
تخریب زیستگاه مارها در مناطق مختلف از طریق ایجاد کمپهای طبیعتگردی، جادهکشی، توسعه شهرها و ...، جمعیت مارها را تهدید میکند.
3. انسان
کشته شدن مارها توسط انسان، نگهداری به عنوان حیوان خانگی و گونههای غیربومی که به واسطه انسانها به زیستگاه آنها وارد میشوند از دیگر تهدیدات مارها هستند. همچنین بهرهوری ناپایدار از مارها به منظور استخراج زهر آنها نیز باعث کاهش جمعیت مار در کشور ما شده است.
4. تغییرات اقلیمی
تغییرات اقلیمی و افزایش دمای جهانی باعث دمایی در زیستگاه مارها شده است و به دلیل این که مارها هنوز توانایی سازگاری با این شرایط را کسب نکردهاند، این عامل به شدت در کاهش جمعیت گونههای مختلف مار تأثیر داشته است.