چاره تهران در برابر چالش سیلاب/آیا پایتخت آماده است؟
به گزارش خبرنگار اجتماعی شبکه خبری ایران ۲۴، تهران شهری است که هر بارندگی شدید خاطرات تلخ آب‌گرفتگی و بحران‌های ناشی از آن را زنده می‌کند.
سیلاب، گرچه مهمان همیشگی این کلان‌شهر نیست، اما هر بار که به سراغش آمده، خسارت‌هایی به جا گذاشته که اهمیت آمادگی در برابر آن را دوچندان می‌کند.
اسماعیل سلیمی معاون پیشگیری و کاهش خطر سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران روز دوشنبه ۱۳ اسفند ۱۴۰۳ در گفت وگو با خبرنگار اجتماعی شبکه خبری ایران ۲۴ از برنامه‌ها و اقدامات پیشگیرانه برای مهار آبرگرفتگی در پایتخت می‌گوید.
سوال: با توجه به تهدید‌های سیلاب‌های ناگهانی در تهران، برای مقابله با این پدیده چه اقداماتی صورت گرفته است؟
سلیمی: یک شبکه خوب و سازه‌ای مناسبی برای هدایت آب‌های سطحی تهران طراحی شده که برای سیلاب ۵۰ ساله طراحی شده است. این شبکه حدوداً ۷۰۰ کیلومتر طول دارد که از این ۷۰۰ کیلومتر، ۵۴۰ کیلومتر آن احداث شده و ۱۶۰ کیلومتر باقی‌مانده است که در یک برنامه ۱۰ ساله در حال انجام است.
بخش‌هایی از شهر تهران که این شبکه در آنها اجرا شده، عموماً برای سیلاب ۵۰ ساله ایمن است. با این حال مناطق ۲۱ و ۲۲ که هنوز شبکه‌های آب‌راهی‌شان تکمیل نشده، اما در حال اجرا است.
سوال: در حال حاضر مناطقی وجود دارد که احتمال آب‌گرفتگی شدید در آنها وجود داشته باشد؟
سلیمی: طبق آخرین ارزیابی‌ها مناطق جنوب منطقه ۱۴ و شمال منطقه ۱۵ در امتداد کانال ابوذر، جزو بخش‌هایی هستند که ممکن است در سیلاب‌های بزرگ دچار آب‌گرفتگی شوند. از این رو به همکارانمان در این مناطق اعلام کرده‌ایم که تمهیدات لازم را در نظر بگیرند.
همچنین توصیه می‌کنیم که مسافران نوروزی و هموطنانی که به تهران می‌آیند، حتما اخبار هواشناسی را رصد کنند و از نزدیک شدن و اقامت در حریم رودخانه کن، کانال ابوذر و سایر کانال‌های تهران پرهیز کنند.
سوال: با توجه به اینکه تهران در یکی از سال‌های گذشته در ایام نوروز شاهد وقوع سیلاب بوده، چه درس‌هایی از آن حادثه گرفته شده است و آیا تجهیزات و امکانات مدیریت بحران برای مقابله با سیلاب کافی است؟
سلیمی: کاری که از دو سال پیش شروع کردیم و امسال به نتیجه رسید، این بود که قبلاً این نقشه‌ها در دسترس نبود و مشخص نمی‌شد اگر سیلاب‌های ناگهانی پیش آید، از کجا وارد بافت شهری می‌شوند و پس می‌زنند؛ اکنون این نقشه‌ها را تهیه کرده‌ایم و در اختیار مناطق قرار داده‌ایم.
همچنین در حال تکمیل سامانه هشدار سیلاب هستیم و تفاهمی با سازمان نقشه‌برداری کشور داریم تا هشدار‌های اختصاصی با رزولوشن بالا برای شهروندان تهرانی ارسال کنیم. مردم می‌توانند از طریق پیام‌هایی که هواشناسی می‌دهد یا از سایت سازمان مدیریت بحران شهر تهران وضعیت سیلاب را رصد کنند.
سوال: در زمینه تجهیزات، چه اقداماتی انجام شده است؟
سلیمی: امکاناتی که در اختیار داریم به دو دسته تقسیم می‌شود. یک سری امکانات کلی خریداری کرده‌ایم و هنوز هم در حال خرید هستیم که در پایگاه‌های مدیریت بحران دپو کرده‌ایم. این تجهیزات شامل پمپ‌ها و وسایل مورد نیاز برای آب‌گرفتگی، همچنین تجهیزاتی برای رسوب‌برداری مثل بابکت است.
همچنین تجهیزات اختصاصی به مواضعی که ممکن است دچار آب‌گرفتگی شوند، مانند ایستگاه‌های مترو، ارائه می‌شود. به عنوان مثال، مترو یکی از آسیب‌پذیرترین مکان‌ها در برابر سیلاب است. به این مناطق اعلام کرده‌ایم که آمادگی لازم را داشته باشند و کیسه شن تهیه کنند و آماده باشند.
سوال: شهروندان تهرانی ساکن در مناطقی که احتمال سیلاب در آنها وجود دارد، چه اقداماتی باید انجام دهند؟
سلیمی: افراد ساکن در مناطقی که احتمال سیلاب در آنها وجود دارد، می‌توانند از مدیریت بحران مناطق خود استعلام بگیرند و آموزش‌های لازم را دریافت کنند.
این آموزش‌ها به صورت رایگان در اختیار مردم قرار می‌گیرد؛ آنها همچنین می‌توانند عضو گروه‌های داوطلب مردمی با عنوان گروه‌های «دوام» سازمان ما شوند.
همچنین تمامی افراد در زمان وقوع سیلاب، باید به مناطق مرتفع پناه ببرند یا در فضا‌های همکف خانه‌های خود حضور نداشته باشند.
سوال: چالش‌های اصلی مدیریت بحران سیلاب در تهران چیست؟
سلیمی: چالش اصلی ما امروز این است که بلندگو‌هایی که در سطح شهر داریم را به سامانه‌های هشدار وصل کنیم. در این راستا جلساتی با آموزش و پرورش و مساجد داشته‌ایم تا بلندگو‌های مدارس و مساجد یا بلندگو‌های پارک‌ها به این سامانه متصل شوند و مردم بتوانند از طریق این بلندگو‌ها مطلع شوند.
در حال حاضر، برای ارائه هشدار‌های محلی از ماشین‌های سیار استفاده می‌کنیم و علاوه بر آن، اخبار این چنینی از طریق صدا و سیما نیز اعلام می‌شود.
سوال: آیا اقدامات خاصی برای بهبود زیرساخت‌ها در حال انجام است؟
سلیمی: بله، شهرداری تهران در این راستا گلوگاه‌های سیلابی را با شرکت خاکریزاب و سازمان مشاور فنی مهندسی شهر تهران در حال طراحی و برطرف کردن است.
همچنین، خط انتقال هفت کیلومتری سیلاب غرب تهران که به صورت زیرسطحی حفر شده، اخیراً افتتاح شده است و این خط سیلاب‌های غرب تهران را به جنوب تهران منتقل می‌کند. این اقدامات به طور مستمر ادامه دارد تا تهران در برابر سیلاب‌های احتمالی مقاوم‌تر شود.
سوال: از وقتی این اقدامات انجام شده، به نظر شما وضعیت تهران در برابر سیلاب‌ها چگونه است؟
سلیمی: بهترین مقابله با سیلاب این است که مواضع سیلابی را به سرعت تخلیه کنیم تا سیلاب عبور و گذر کند. با این حال با توجه به اقدامات گسترده‌ای که انجام شده، تهران در حال حاضر آمادگی بیشتری نسبت به گذشته دارد.
سامانه هشدار سیل تاکنون ۵۰ درصد پیشرفت داشته است و در حال انعقاد قراردادی با سازمان هواشناسی کشور هستیم. فکر می‌کنم طی یک سال تا یک سال و نیم آینده بتوانیم این سامانه را به‌صورت آزمایشی راه‌اندازی کنیم که برای اولین بار در ایران چنین سامانه‌ای ایجاد می‌شود.
