تأثیر شبکه‌های اجتماعی بر تغییر سفره هفت‌سین ایرانیان/اقلامی که به‌جای سین‌های نوروزی نشسته‌اند
به گزارش خبرنگار اجتماعی شبکه خبری ایران ۲۴، نوروز، به عنوان یکی از قدیمی‌ترین جشن‌های ایرانی با سنت‌های خاص خود همراه است.
در میان این آیین‌ها، چیدمان سفره هفت‌سین جایگاه ویژه‌ای دارد؛ اما در سال‌های اخیر شاهد تغییراتی در شکل و محتوای این سنت بوده‌ایم؛ تغییراتی که برخی آن را «نوگرایی» و برخی دیگر «فاصله گرفتن از اصالت» می‌دانند.
از سیب و سمنو تا دلار و عروسک!
هفت‌سین سنتی شامل سنجد، سیب، سبزه، سمنو، سماق، سیر و سرکه است؛ نماد‌هایی که هرکدام مفهومی عمیق دارند، اما امروزه برخی خانواده‌ها به‌جای این عناصر آیتم‌هایی مانند اسکناس، عروسک، لوازم دکوری لوکس و حتی نماد‌های غربی را جایگزین کرده‌اند.
شبکه‌های اجتماعی نیز نقش پررنگی در این تغییر داشته‌اند و بسیاری افراد برای به اشتراک گذاشتن عکس‌های «خاص» از سفره هفت‌سین خود به سمت نوآوری‌های نامتعارف رفته‌اند.
لاکچری‌بازی یا خلاقیت؟
برخی از این تغییرات ناشی از تجمل‌گرایی است.
هفت‌سین‌هایی که با ظروف نقره و کریستال چیده می‌شوند و ارزش آنها به جای مفهوم، به قیمت اقلامی است که در آن قرار دارد.
این روند را می‌توان در صفحات اینستاگرامی مشاهده کرد، جایی که کاربران سفره‌های مجلل خود را به نمایش می‌گذارند، اما در سوی دیگر ماجرا، برخی این تغییرات را نشانه‌ای از خلاقیت و تحول در سنت‌ها می‌دانند.
سفره‌های هفت‌سین محیط‌زیستی، هفت‌سین کتاب‌خوان‌ها و حتی هفت‌سین سینمایی نمونه‌هایی از این خلاقیت‌ها هستند.
تاثیر رسانه‌ها بر تغییرات سفره هفت‌سین
رسانه‌ها به‌ویژه شبکه‌های اجتماعی، در سال‌های اخیر تأثیر زیادی بر تغییرات سفره هفت‌سین داشته‌اند. بسیاری از افراد برای الهام گرفتن از مدل‌های جدید، به تصاویری که در اینستاگرام و فضای مجازی منتشر می‌شود، مراجعه می‌کنند.
این روند باعث شده تا هفت‌سین‌های سنتی کمتر دیده شوند و سفره‌هایی با طراحی‌های مدرن و حتی غیرایرانی جایگزین آن شوند.
این تغییرات اگرچه از نظر بصری جذاب به نظر می‌رسند، اما می‌توانند به تدریج موجب کمرنگ شدن مفاهیم اصیل این سنت دیرینه شوند.
کارشناسان چه می‌گویند؟
دکتر رضوی جامعه‌شناس معتقد است که تغییر در سنت‌ها امری طبیعی است، اما وقتی این تغییرات مفهوم اصلی یک آیین را کمرنگ کند، جای نگرانی دارد. وی می‌گوید: سفره هفت‌سین نماد برکت، زندگی و امید است. اگر قرار باشد به جای آن چیزی صرفاً برای نمایش چیده شود، کم‌کم مفهوم اصلی آن از بین خواهد رفت.
در مقابل، الهام کریمی کارشناس فرهنگ عامه، بر این باور است که سنت‌ها باید با زمان تطبیق پیدا کنند. همان‌طور که سبک زندگی تغییر می‌کند، این آیین‌ها نیز می‌توانند تغییر کنند، اما باید مراقب باشیم که از ریشه‌های فرهنگی خود دور نشویم.
هفت‌سین‌های ساده؛ بازگشت به اصالت
در برابر این تجمل‌گرایی، برخی خانواده‌ها به سمت ساده‌گرایی رفته‌اند. آنها اعتقاد دارند که زیبایی سفره هفت‌سین در سادگی و اصالت آن است، نه در قیمت وسایلش.
به نظر می‌رسد که سفره هفت‌سین، مانند بسیاری از سنت‌های دیگر در مسیر تغییر قرار گرفته است. اما این تغییرات تا چه حد می‌توانند به حفظ هویت فرهنگی کمک کنند؟ آیا باید نگران از بین رفتن اصالت این آیین باشیم، یا آن را به عنوان بخشی از تکامل سنت‌ها بپذیریم؟
