دلیل گرایش روزافزون به جراحی های زیبایی چیست؟/تجارتخانه‌ای برای بی نقصی
مطابق با آخرین آمار جهانی که در سال ۲۰۲۳ توسط انجمن بین‌المللی جراحی پلاستیک و زیبایی (ISAPS) انجام گرفت، جراحی‌های زیبایی در ایران رشدی چشمگیر داشته‌اند به گونه‌ای که تعداد این جراحی‌ها در ایران حدود ۸۳ درصد بیشتر از جراحی‌های غیرزیبایی و پزشکی است.
در این میان، جراحی بینی با سهم ۱۷.۱ درصد، به عنوان پرطرفدارترین عمل زیبایی در سال ۲۰۲۳ شناخته شده است. همچنین ایران با قرار گرفتن در رتبه هشتم میان 10 کشور برتر جهان از نظر فراوانی جراحی‌های پلاستیک صورت، جایگاه ویژه‌ای در این حوزه دارد.
در مقابل، رشد جراحی‌های زیبایی در سطح جهانی نیز قابل توجه است و آمار کل جراحی‌های زیبایی در دنیا در سال ۲۰۲۳ نسبت به سال ۲۰۲۲، حدود ۵.۵ درصد افزایش یافته است. این روند افزایشی نشان‌دهنده افزایش روزافزون اهمیت و استقبال از جراحی‌های زیبایی در سطح جهان و به‌ویژه در ایران است.
در این خصوص شبکه خبری ایران ۲۴ مصاحبه‌ای با دکتر «افشین طباطبایی» روانشناس، نویسنده و پژوهشگر اجتماعی ترتیب داده است که در پی می‌آید:
طباطبایی در مورد علل شیوع عمل‌های زیبایی تصریح کرد: علت اصلی گسترش عمل‌های زیبایی در ایران عدم خودباوری افراد است. خانواده‌ها و مدارس کودکان را به شیوه‌ای تربیت می‌کنند که خودشان را قبول ندارند و به خود تحقیری روی می‌آورند.
وی ادامه داد: افراد حس ناکافی بودن می‌کنند، اعتماد به نفس کافی ندارند و عمل‌های زیبایی راهی است که به صورت کاذب این اعتماد به نفس را بدست آورند. نتایج پژوهش‌های ما نشان می‌دهد افرادی که خودباوری و اعتماد به نفس کافی دارند و خود را همانگونه که هستند می‌پذیرند کمتر به سوی جراحی‌های زیبایی روی می‌آورند.
این پژوهشگر اجتماعی افزود: این مشکل از فرهنگ خانوادگی نشات می‌گیرد؛ فرهنگ خانواده‌ها به واسطه نفوذ هالیوود و رسانه‌های غربی و استاندار‌های زیبایی که توسط آنها تعریف شده، تغییر پیدا کرده است. در حالی که در غرب واقعا چنین نیست و افراد با معیار‌های زیبایی تعریف شده رسانه‌ها زندگی نمی‌کنند.
وی با اشاره به جنبه‌های مثبت جراحی‌های زیبایی تصریح کرد: عمل‌های زیبایی همچون تیغی دو لبه‌اند؛ در حالی که می‌توانند پیامد‌هایی منفی در پی داشته باشند، از سوی دیگر نیز در صورت بهره‌گیری صحیح، می‌توانند ابزاری مفید برای حفظ زیبایی باشند.
طباطبایی افزود: تکنولوژی مربوط به عمل‌های زیبایی زمانی بوجود آمد که افراد در سانحه‌ای دچار سوختگی یا آسیب‌های دیگر می‌شدند و یا اینکه به طور مادرزاد دچار اشکالاتی در ظاهر خود بودند. ولی اکنون مشاهده می‌کنیم که جراحی‌های زیبایی به تجارتخانه‌ای بزرگ برای عده‌ای تبدیل شده‌اند.
این نویسنده وپژوهشگردر توضیح رابطه میان طبقات اجتماعی و گرایش به جراحی‌های زیبایی گفت: بر اساس بررسی‌های انجام‌شده، افراد از تمامی طبقات اجتماعی، از طبقات مرفه گرفته تا اقشار کم‌درآمد، در صورت دسترسی به منابع مالی، به انجام عمل‌های زیبایی روی می‌آورند. علت اصلی این گرایش، به‌ویژه در مواردی که نیاز پزشکی واقعی وجود ندارد، ریشه در نبود خودباوری دارد. بسیاری از افراد، برای جلب پذیرش اجتماعی و کسب تأیید دیگران، به تغییر ظاهر خود روی می‌آورند؛ زیرا احساس می‌کنند آن‌گونه که هستند، کافی و پذیرفتنی نیستند.
وی در مورد پیامد‌های مثبت و منفی جراحی‌های زیبایی گفت: پیامد‌های منفی این قضیه آن است که جامعه با افرادی غیرطبیعی از نظر ظاهری روبه‌رو می‌شود. جراحی‌های زیبایی احساس اعتمادبه‌نفس کاذب و نوعی غرور سطحی به افراد می‌دهند. اما پیامد‌های مثبت آن نیز غیرقابل انکار است. چهره‌هایی که آسیب دیده‌اند و دارای نقض‌های مادرزادی هستند که به زیبایی آنها آسیب زده است می‌توانند به راحتی با عمل‌های زیبایی این مشکلات را رفع کنند.
طباطبایی فقدان سوادی رسانه‌ای را عاملی برای گرایش بیشتر مردم به سوی عمل‌های زیبایی دانست و گفت: سواد کم رسانه‌ای موجب تشدید عمل‌های زیبایی می‌شود. اگر سواد رسانه‌ای، آگاهی و بینش کافی داشته باشیم بطور قطع می‌توانیم درست و نادرست بودن محتوا و معیار‌هایی که رسانه‌ها به ما ارائه می‌کنند از هم تشخیص دهیم.
وی افزود: نباید جراحی‌های زیبایی را به کل رد کرد. اما نباید در انجام عمل‌های زیبایی افراط کرد. اگر از جنبه زیبایی شناختی نگاه کنیم، در گستره جامعه، زیبایی یک ارزش افزوده و والا است و باید به آن بها داد، به شرطی که افراطی نباشد و باعث از بین رفتن اعتماد به نفس نشود.
