به گزارش رسانه تحلیلی تصویری بهمن، سید ابراهیم رئیسی به‌منظور شرکت در نشست مجمع سران کشورهای صادرکننده گاز دوشنبه این هفته به قطر سفر می‌کند تا در خصوص همکاری‌های دوجانبه در سوآپ گاز، مواضع مشترک در بازارهای جهانی و تشکیل کارگروه مطالعات مشترک پارس جنوبی، مذاکراتی با دیگر کشورهای حاضر در این نشست داشته باشد. این مجمع در شرایط فعلی برای ایران از اهمیت ویژه‌تری برخوردار است زیرا در صورت احیای برجام و لغو تحریم‌ها، صادرات گاز ایران می‌تواند رشد چشمگیری پیدا کند درحالی‌که اکنون علی‌رغم دارا بودن رتبه دوم ذخایر گازی در جهان، نقش بسزایی در صادرات گاز ندارد. میدان گازی پارس جنوبی بزرگ‌ترین میدان گازی جهان محسوب می‌شود و ایران و قطر در این میدان گازی با یکدیگر مشترک هستند و ازاین‌جهت از اهمیت زیادی برخوردار است. قطر بهره‌برداری از این میدان مشترک را زودتر از ایران و به پشتوانه شرکت‌های بزرگ بین‌المللی آغاز کرده بود.
البته آن زمان هنوز تحریم‌های سخت بر صنعت نفت ایران اعمال نشده بود اما بعد از اعمال تحریم‌ها، سهم بهره‌برداری ایران از پارس جنوبی به علت کاهش سرمایه‌گذاری و تحریم تجهیزات نفتی به‌شدت کاهش یافت، تا این‌که در سال‌های اخیر ایران توانست حتی در دوره‌ای در استخراج گاز از قطر پیشی بگیرد و خود را به سطح مطلوب برای تولید برساند.
قطر یکی از بزرگ‌ترین صادرکننده گاز طبیعی مایع در جهان است و حضور رئیس‌جمهور در این اجلاس می‌تواند به ترانزیت گاز قطر برای تأمین گاز کشورهای منطقه در مسیر خط لوله از مسیر ایران، فرصتی را برای سایر کشورها فراهم نماید.این مجمع با حضور سران کشورهای صادرکننده فرصت مناسبی است تا با تعامل میان این کشورها، درباره بایسته‌ها و الزامات صادرات گاز گفت‌وگو و مذاکره انجام بگیرد و فرصتی برای شکل‌گیری نهادی همچون اوپک باقدرت تأثیرگذاری در قیمت‌گذاری و مدیریت و کنترل تولید فراهم آید.
چشم‌انداز صادرات گاز ایران به دو مؤلفه جذب سرمایه‌گذاری خارجی و برخورداری از تکنولوژی‌های نوین در حوزه برداشت وابسته است. درصورتی‌که ایران بتواند با لغو تحریم‌ها برداشت قابل قبولی از ذخایر خود داشته باشد، می‌تواند بازارهای ازدست‌رفته خود را مجددا به دست آورد و در مجامعی همچون نشست سران کشورهای صادرکننده گاز نقش ویژه و تعیین‌کننده‌ای در قیاس با برخورداری از ذخایر عظیم گازی ایفا کند.
فرصت مذاکره سرمایه‌گذاری و صادرات گاز در قطر
حسن بویری معاون نظارت بر تولید شرکت ملی نفت ایران در گفت‌وگو با «رسالت» درباره دستاورد مجمع سران کشورهای صادرکننده گاز برای ایران در حوزه انرژی گفت: حضور در مجمع سران می‌تواند به تبیین نقش ایران در بازار جهانی گاز کمک کند. ضمن این‌که مجمع کشورهای صادرکننده گاز تقریبا شبیه به اوپک است اما با اختیارات کمتر نسبت به اعضای اوپک در مشخص کردن میزان عرضه و تقاضا و قیمت‌گذاری جهانی گاز.
وی افزود: مجمع کشورهای صادرکننده گاز بیشتر دارای جنبه مشورتی است. این مجمع در سطح سران کشورها می‌تواند در آینده نقشی مانند سازمان اوپک در حوزه گاز جهانی ایفا کند. ایران می‌تواند در بازارهای جدید گازی جهان به‌صورت ال ان جی یا خط لوله حضور فعالی در مجمع ایفا کند و در بازاریابی یا تجارت گاز نقش مهم‌تری را داشته باشد، زیرا ما نسبت به ذخایرمان سهم کمتری در بازارهای جهانی گازداریم.
بویری با اشاره به این‌که تجهیزات ال ان جی نیازمند سرمایه‌گذاری بسیار هنگفتی است، افزود: ایران در شرایط تحریم‌ها نمی‌تواند چنین پروژه‌ای را در کوتاه‌مدت و میان‌مدت اجرا نماید بنابراین می‌تواند با توجه به نزدیکی قطر، گاز کشور را به ال ان جی تبدیل کرده و حاشیه سود خود را دریافت کند.
وی درباره انجام مذاکره پیرامون صادرات گاز به کشورهای دیگر در این مجمع گفت: ایران در حاشیه این مجمع می‌تواند درباره صادرات گاز به اتحادیه اروپا، چین، هند، ژاپن و کره جنوبی مذاکراتی داشته باشد تا به‌شرط برداشته شدن تحریم‌ها از ظرفیت‌های موجود خالی ال ان جی در قطر، عمان و امارات استفاده کند و یا از طریق خط لوله انتقال در ترکیه بخشی از نیازهای اروپا را با توجه به مشکلاتی که روسیه برای صادرات گاز به اروپا ایجاد کرده، تأمین کند و یا درباره انتقال گاز از طریق خط لوله صلح که به‌سوی پاکستان و هند کشیده شده بعد از لغو تحریم‌ها مذاکراتی داشته باشد.
معاون نظارت بر تولید شرکت ملی نفت ایران درباره همکاری ایران و قطر در میدان مشترک گازی پارس جنوبی گفت: ایران و قطر می‌توانند جلسات متداول را برای چگونگی بهره‌برداری و توسعه از میدان مشترک گازی پارس جنوبی داشته باشند و ضریب بازیافت از این میدان را برای هر دو طرف بهینه نمایند تا هیچ‌کدام از طرفین متضرر نشوند.
وی تصریح کرد: در حدود ۶۰ تا ۷۰ درصد از میدان پارس جنوبی در مرزهای قطر قرار دارد و ایران در قیاس با سهم خود تولید متناسبی داشته است. چنانچه توسعه متوازنی هم انجام بگیرد بخشی از گاز می‌تواند مهاجرت کند و با تعامل بیشتر برای توسعه فنی و منطقه‌ای از این میدان مشترک گازی بخشی از رقابت‌ها تبدیل به مشارکت خواهد شد.
ضرورت برداشت صیانتی در میدان پارس جنوبی
حمیدرضا عراقی مدیرعامل اسبق شرکت ملی گاز نیز درباره اهمیت برداشت صیانتی از میدان مشترک پارس جنوبی توسط ایران و قطر به «رسالت» گفت: همواره بر تعامل ایران و قطر در برداشت صیانتی از میدان مشترک پارس جنوبی تأکید شده است اما در سال‌های گذشته قطر گاز بیشتری برداشت می‌کرد چون تجهیزات بیشتری در اختیار داشت و قراردادهای ال ان جی منعقد کرده بود. به همین علت ایران برداشت کمتری از این میدان مشترک داشت اما اکنون‌که برداشت از این میدان مشترک گازی مساوی شده است، دو کشور می‌توانند به توافقی برای برداشت صیانتی ازسوی دو طرف برسند.
عراقی اضافه کرد: اگر ما اکنون بتوانیم بر سر برداشت صیانتی از میدان پارس جنوبی توافق کنیم، اهمیت به‌مراتب مهم‌تری خواهد داشت تا این‌که وارد موضوع اضافه برداشت قطر در سال‌های گذشته از این میدان شویم.
مدیرعامل اسبق شرکت ملی گاز افزود: بعضی از کارشناسان معتقدند قطر حقوق ایران را با توجه به حفاری‌های افقی که در میدان پارس جنوبی انجام داده رعایت نکرده و بخشی از گاز ایران را به سمت خود کشانده است اما تعدادی دیگر اعلام می‌کنند که حقوق ایران رعایت شده است. بنابراین نمی‌توان به‌طور دقیق درباره استفاده از سهم ایران توسط قطر در این میدان گازی نظر داد.
وی تأکید کرد: برداشت صیانتی از منابع گازی و نفتی اهمیت زیادی دارد و اگر این موضوع مدنظر قرار بگیرد، میزان برداشت‌ها چندین برابر و عمر مخازن طولانی‌تر خواهد شد اما در صورت برداشت غیرصیانتی، امکان برداشت ازنظر زمانی و حجمی تقلیل پیدا می‌کند.
ایران و قطر در دوران‌های انزوا در کنار یکدیگر ایستادند
حسن عابدینی، کارشناس مسائل غرب آسیا در گفت‌وگو با «رسالت» ضمن اشاره به سفر رئیس‌جمهور به قطر می‌گوید: سفر رئیس‌جمهور ایران به کشور قطر در چارچوب سیاست راهبردی دولت سیزدهم است که گسترش روابط با کشورهای همسایه را در دستور کار خود قرار داده است.وی افزود: این سیاست پیش‌تر به کشورهای ترکمنستان، جمهوری آذربایجان، روسیه و برخی دیگر از کشورها صورت گرفت و هم‌اکنون با کشورهای حوزه جنوبی خلیج‌فارس نیز ادامه پیدا خواهد کرد.
عابدینی گفت: سفر آقای رئیسی به کشور قطر با دو هدف صورت می‌گیرد. نخست برای شرکت در نشست اوپک گازی است که با پیشنهاد و ابتکار جمهوری اسلامی ایران شکل گرفت. در این نشست سران کشورها شرکت می‌کنند و بسیار مهم است، چراکه دنیا بعد از بحران کرونا آرام‌آرام به سمت تولید روی می‌آورد و هرچه تولید بیشتر شود نیاز به انرژی بیشتری هم خواهد بود.
این کارشناس ادامه داد: موضوع دوم روابط دوجانبه است. چراکه قطر در زمره کشورهای جنوب خلیج‌فارس است و نسبتا در فرازوفرودهای بین‌المللی سیاست‌های خیلی عجیب‌وغریبی را اتخاذ نکرده است.
او تأکید کرد: از حدود ۴ سال پیش بحران میان قطر و کشورهای حاشیه خلیج‌فارس ازجمله عربستان‌سعودی، بحرین و امارات دچار تنش شد به‌گونه‌ای که این کشورهای همسایه و عربی اقدام به تحریم دریایی و هوایی قطر کردند این جمهوری اسلامی ایران بود که فضای هوایی کشور را به روی هواپیماهای قطری باز کرد و زمینه برای خروج قطر از انزوا را فراهم کرد.
قطر فراموش نمی‌کند زمانی که کشورهای عربی تنهایش گذاشتند، ایران کنارش ایستاد
عابدینی خاطرنشان کرد: در حوزه مبادلات کالا هم هرچه که قطری‌ها نیاز داشتند از بنادر جمهوری اسلامی ایران تأمین شد و طبعا قطر این موضوعات را هرگز فراموش نخواهد کرد که چگونه وقتی کشورهای عربی و همسایه آن‌ها را تنها گذاشتند و تحت‌فشار تحریمی شدید قراردادند، ایران کنارشان بود.
عابدینی افزود: این جمهوری اسلامی ایران بود که زمینه برای بهبود روابط را فراهم کرد تا قطر به شرایط عادی خود بازگردد. در بعضی مسائل دیگر نیز جمهوری اسلامی ایران و قطر دارای مواضع مشترکی هستند که می‌تواند منجر به گسترش روابط شود.
کارشناس مسائل غرب آسیا درانتها عنوان کرد: در طی این مدت هم مقامات مختلف قطری به ایران سفر کردند و این آمدوشدهای دیپلماسی صورت گرفته است و باید انتظار داشته باشیم در این سفر هم روابط بهتر شود و توافقات اقتصادی امضا شود. چراکه آقای رئیسی به هرکجا سفرکرده معطوف به نتیجه باارزش افزوده اقتصادی شده است. بنابراین باید در آینده شاهد بهتر شدن روابط ایران با همسایه‌های خود باشیم.
نویسنده : نفیسه امامی | روزنامه رسالت
