مبلغ بالایی که در شرایط سخت اقتصادی حاکم قطعا افراد زیادی را وسوسه می‌کند تا به این درخواست تن دهند. در واقع شاید مشابه چنین درخواستی از سوی کاسبان و افراد گروه‌های مختلف نیز مطرح شود. فارغ از آنکه تسری چنین رویکردی در جامعه نشان دهنده عمق فاجعه اقتصادی است که تمامی گروه‌های جامعه را به سمت دلالی و استفاده از رانت ناشی از اقتصادی دستوری سوق داده و تداوم آن با این وضعیت اجتناب ناپذیر خواهد بود. اما الینکه این افراد با کارت ملی چه درآمدی کسب می‌کنند که حاضرند بابت آن ۱۰۰ میلیون بپردازند موضوعی است که بررسی‌ها از رانتی بزرگ در بورس کالا حکایت دارد. چرا که علی رغم سودی که خودروسازان از عرضه محصولات خود در بورس کالا می‌کنند، اما عدم عرضه مناسب و تورم انتظاری حاکم باعث شده تا بازار آزاد همچنان قیمت خود را بر اساس نرخ دلار ۴۰ هزار تومانی منطبق کند. البته این روند شاید در خودرو‌های داخلی چندان نمود نیابد، اما در آستانه ورود خورو‌های وارداتی و مقاومت بازاریان و دارندگان خودرو‌های خارجی قدیمی چند میلیارد تومانی باعث شده تا از هم اکنون برای ورود خارجی‌های با کیفیت و کسب سود‌های چند صد میلیونی صف‌های زیادی تشکیل شود و در این میان محدودیت خرید چاره‌ای جز خرید و فروش کارت ملی افرادو دهک‌های پایین جامعه را باقی نمی‌گذارد.
گسترش دلالی گری به کل جامعه
بررسی‌های آرمان امروز از رونق معاملات خرید خودرو در بورس کالا نشان می‌دهد؛ در هفته‌های گذشته صف‌های طولانی برای عرضه خودرو در بورس کالا تشکیل شده که این موضوع باعث شده تا در هفته پیش رو عرضه ۱۲ هزار خودرو در این تالار برنامه ریزی شود از سوی دیگر خبر عرضه قریب الوقوع خودرو‌های وارداتی در بورس کالا نیز مزیدی بر علت بوده تا شاهد تشدید صف‌های خرید باشیم. اما محدودیت‌های خرید خودرو خود را در قالب بازار سیاه معاملات کارت ملی نمایان کرده است. در واقع بر اساس قانون خرید خودرو در بورس کالا، «هر کد ملی (خریداران حقیقی) صرفا مجاز به به ثبت سفارش بر روی یکی از کد‌های عرضه شده در تاریخ عرضه و صرفا برای یک دستگاه خودرو هستند»؛ بنابراین از بین هرتعداد محصولی که عرضه می‌شود هر فردی فقط می‌تواند برای یک خودرو درخواست خرید ثبت کند. بر اساس این قانون، هر فرد دارای کارت ملی که بالای ۱۸ سال سن دارد و از سال ۹۸ تا کنون خودرویی به نام داشته یا دارد، نمی‌تواند از طریق بورس کالا صاحب خودرو شود. در واقع اصلی‌ترین شرط برای خرید خودرو بورسی، داشتن کارت ملی و نداشتن خودرو از ۴ سال قبل تا به امروز است.
سود‌های ۵۰ تا ۵۰۰ میلیون تومانی خریداران کارت ملی
حال چه اتفاقی افتاده که علاوه بر دهک‌های پایین جامعه دهک‌های متوسط نیز چاره‌ای جز فروش کارت ملی خود ندارند. موضوعی که در بورس کالا رقم خورده و نتیجه آن نه تنها دلالی و قیمت خودرو را در بازار آزاد کاهش نداده بلکه اندک افرادی که از طریق قرعه کشی قادر به خرید خودرو بودند را نیز از بازار حذف کرده است. البته میزان سودی که خریداران کارت از خودرو‌های بورسی به دست می‌آورند از حداقل ۵۰ تا ۵۰۰ میلیون تومان بسته به نوع خودرو در نوسان است.
اجاره کارت ملی برای خرید خودرو، یعنی کسانی که سرمایه دارند از کارت ملی کسانی که پول ندارند استفاده کنند و خودرو بخرند. این اتفاق در بازار دلار نیز طی چند سال اخیر رخ داده است. در این معامله صاحب سرمایه از کارت ملی فرد دیگری استفاده می‌کند.
در اینجا به صاحب کارت ملی اجاره یا بخشی از سود داده می‌شود. در بازار ارز هر کارت ملی را بین ۳۰۰ تا ۵۰۰ هزار تومان اجاره می‌دادند.
از آنجایی که سود خرید خودرو از بورس کالا معمولا بیش از ۵۰ میلیون تومان است و در خودرو‌های گران‌قیمت چند صد میلیون تومان هم می‌شود، احتمالا پولی که به صاحب کارت ملی داده می‌شود خیلی بیشتر از بازار ارز است.
آرمان امروز
