دوگانگی رفتار ترامپ بخشی از بازی سیاسی/ حفظ منافع ملی اولویت کلیدی ایران
به گزارش خبرنگار گروه سیاسی شبکه خبری ایران ۲۴، دونالد ترامپ در سفر چهار روزه به عربستان سعودی، قطر و امارات، اظهارنظرهایی درباره ایران مطرح کرد که بازتاب جهانی داشت.
این سفر که اولین سفر مهم خارجی دوره دوم ریاست‌جمهوری وی بود، از کنفرانس بین‌المللی ملک عبدالعزیز در ریاض آغاز و در دوحه و ابوظبی پایان یافت. اظهارات ترامپ درباره ایران در سخنرانی‌ها و مصاحبه‌ها محور تحلیل رسانه‌ها بود و استراتژی دوگانه تهدید و دیپلماسی او را نشان می‌داد.
امیرعلی ابوالفتح در گفتوگو با خبرنگار سیاسی شبکه خبری ایران ۲۴ درباره اظهارات اخیر ترامپ پس از سفر به خاورمیانه و تناقض‌های موجود در سخنان وی، در پاسخ به این پرسش که آیا با این وضعیت مذاکرات می‌تواند منافع کشور را تضمین کند، اظهار داشت: مذاکره همواره همراه با حرف‌های ضد و نقیض، دوپهلو، کشمکش، تهدید و ارعاب است؛ اگر چنین نبود، یعنی توافق حاصل شده است.
وی افزود: این روند جزو ویژگی‌های مذاکرات است؛ اگرچه پسندیده نیست و قصد توجیه ندارم، اما چنین اتفاقی رخ می‌دهد. ترامپ در سفرش علاوه بر حرف‌های تحقیرآمیز و توهین‌آمیز، گاهی نیز به تعریف و تمجید پرداخته است؛ بنابراین همه‌چیز منفی نبوده، اما بخش منفی سنگین‌تر است.
تحلیلگر مسائل بین‌الملل تصریح کرد: اختلاف بسیار شدید و عمیقی بین ایران و آمریکا وجود دارد که با یک یا دو دور مذاکره، حتی اگر غیرمستقیم باشد، قابل حل نیست و به روز اول یا ۵۰ سال گذشته برنمی‌گردد.
ابوالفتح ادامه داد: رفتار‌های ترامپ تنها مختص ایران نیست و با همه دنیا اینگونه است؛ به عنوان مثال به نخست‌وزیر کانادا یا فرماندار آن کشور گفته ‘می‌خواهم کشورت را تصاحب کنم’، سپس با آنها مذاکره و غذا می‌خورد؛ در مورد دانمارک که متحد و عضو ناتو است، نیز گفته یا با زور یا با زبان خوش می‌گیرم.
وی همچنین گفت: ویژگی ترامپ این است و نباید این سخنان را جدی گرفت؛ نه توهین‌ها و تحقیر‌ها را به عنوان مبنا قرار داد و نه تعریف و تمجید‌ها را؛ مثلاً با وجود تحسین‌های فراوان از روسیه، هیچ اقدام عملی برای تغییر سیاست خارجی آمریکا در قبال روسیه مشاهده نمی‌شود.
این کارشناس روابط بین الملل تأکید کرد: مهم‌ترین نکته حفظ منافع ملی است؛ با وجود همه بداخلاقی‌ها و بدعهدی‌ها باید تلاش کنیم منافع کشور تأمین شود.
ابوالفتح در پاسخ به پرسشی درباره امکان اعتماد به مواضع و سخنان کنونی ترامپ، گفت: اعتماد وجود ندارد؛ هیچ کس به هیچ کس اعتماد ندارد، چه در سطح جامعه و چه در سطح بین‌المللی؛ همه دنبال منافع ملی خود هستند و بر اساس قدرت ملی خود در مذاکرات به دنبال کسب بیشترین امتیازند؛ نه ما به کسی اعتماد می‌کنیم و نه آمریکا.
وی همچنین درباره طولانی‌تر شدن زمان مذاکرات نسبت به دوره‌های پیشین یادآور شد: برجام ماه‌ها مذاکرات پنهانی در مسقط داشت که بعد به گروه ۱+۵ منتقل و سپس توافق موقت حاصل شد؛ این روند چند ماه ادامه یافت تا به توافق نهایی رسید که حدود یک سال و چند ماه طول کشید. اکنون چیزی جدیدی رخ نداده و دو ماه و نیم گذشته مذاکره غیرمستقیم شروع شده و نمی‌توان آن را طولانی دانست.
کارشناس روابط بین‌الملل درباره تأثیر سفر ترامپ به خاورمیانه و اتفاقات مرتبط با یمن در قدرت مذاکره ایران و آمریکا نیز گفت: هم بله و هم نه؛ هر رویدادی تأثیر می‌گذارد و اثر پروانه‌ای دارد. می‌توان اینگونه گفت، اما اینکه مذاکرات مستقیم ایران از موضوع یمن به عنوان ابزاری برای حصول توافق هسته‌ای استفاده کند و آمریکا را در تنگنا قرار دهد تا توافق هسته‌ای را بپذیرد، بحث دیگری است.
ابوالفتح ادامه داد: در عین حال، وقتی آمریکایی‌ها ببینند مشکلاتشان در غرب آسیا زیاد است و نتوانند در برابر نیرو‌های یمنی مقاومت کنند، و وقتی امکانات یمن را با امکانات ایران مقایسه کنند و دریابند که جنگ با یمن به پیروزی نمی‌انجامد، احتمال تصمیم‌گیری برای اقدام نظامی علیه ایران کاهش می‌یابد؛ بنابراین پاسخ سؤال شما هم مثبت و هم منفی است.
وی با بیان اینکه مذاکرات غیرمستقیم رو به جلو است، افزود: کمی باید صبر و حوصله کرد. همین‌که مذاکرات انجام می‌شود خوب است. مذاکرات مستقیم که با خروج آمریکا از برجام خاتمه یافت، سپس در دوره بایدن مذاکرات غیرمستقیم در جریان بود. اکنون طرفین در حال مذاکره غیرمستقیم هستند؛ دور چهارم انجام شده و احتمالاً دور پنجم نیز برگزار می شود.
این کارشناس روابط بین الملل ادامه داد: اما اینکه تصور کنیم با یک یا دو بار دیدار مشکل حل می‌شود، من خوش‌بین نیستم. مسیر رو به جلو است، اما بسیار سخت است و موارد متعدد دارد که باید دانه‌دانه مورد بحث و حل قرار گیرد.
ابوالفتح همچنین در خصوص مخالفت‌های تندرو‌های داخلی و خارجی بیان کرد: هم در ایران، هم در آمریکا و هم در سطح منطقه و بین‌الملل، مخالفت‌هایی وجود دارد. ما با مخالفت‌های داخلی و خارجی مواجه هستیم، اما مخالفت اصلی و تعیین‌کننده، مخالفت در داخل آمریکا است؛ اینکه آیا آمریکا به برجام بازمی‌گردد یا نه، آیا توافق انجام می‌دهد یا تحریم‌ها را برمی‌دارد، مساله اصلی در واشنگتن است، نه در تهران یا سطح بین‌المللی.
وی اضافه کرد: البته تل‌آویو در واشنگتن مشکل‌سازی می‌کند و از ابزار‌های خود در داخل آمریکا برای تقویت مخالفت‌ها استفاده می‌کند. اگر این گره باز شود و مخالفت آمریکا کاهش یابد، کار ساده‌تر خواهد بود؛ در غیر این صورت، اگر مخالفت آمریکا ادامه داشته باشد، رسیدن به توافق بسیار دشوار خواهد بود.
