«رسانه تحلیلی تصویری بهمن»، گروه اجتماع- محمودرضا زارع؛ با توسعه سیستم آموزشی کشور و رویش انواع مدارس غیر دولتی اعم ازغیرانتفاعی، هیئت امنایی، نمونه مردمی و ... که هر کدام به سبک و سیاق خود به مسئله آموزش دانش‌آموزان اهتمام دارند، شیوه‌های جدیدی در حوزه آموزشی عملیاتی شد تا به زعم خود در مقابل سیستم ناموزون و ناکارآمد آموزش و پرورش کشور خودنمایی کنند. برگزاری کلاس‌های ویژه موسیقی در خلال آموزش دروس، برپایی اردوهای خاص و لاکچری و حتی اردوهای خارجی ویژه دانش‌آموزان متمول، آموزش زبان فرانسه در کنار روش‌های نوین یادگیری زبان انگلیسی و حضور شبانه‌روزی دانش‌آموزان تیزهوش در مدرسه و تلاش برای بورسیه کردن آن‌ها از مواردی است که با دریافت شهریه‌های کلان و نجومی در برخی از مدارس ویژه صورت می‌گیرد.
البته معدود مدارسی هستند که بیشتر به موضوع پرورش دانش‌آموزان در کنار آموزش به آنان متعهد بوده و از شیوه‌های جالبی برای پرورش استعدادهای دانش‌آموزان بهره می‌برند. اگرچه برخی از مدارس غیردولتی با دریافت هزینه‌های بالا سعی در پرورش دانش‌آموزان و استعدادیابی آنان در حوزه‌های مختلف دارند و در این حوزه با تبلیغات فراوان خود را به عنوان یک برند آموزشی معرفی می‌کنند اما اینکه بدون چشمداشت مالی و حتی با هزینه‌کرد مدرسه و مربیان و معلمان از شیوه‌های جالبی در حوزه پرورشی و آموزش دروس به دانش‌آموزان استفاده شود جزء نوادر سیستم آموزشی بوده و تعداد این مدارس در کشور انگشت‌شمار است.
در این میان یک مدرسه ابتدایی پسرانه در شهر پردیس با شیوه‌های جالبی در حال آموزش به دانش‌آموزان با استفاده ازشکستن ساختارهای آموزشی دولتی است که شاید نمونه آن را در کشور کمتر شاهد باشیم.
پرورش دانش‌آموز مهمتر از آموزش دروس
«قواعد و سیستم ضعیف آموزش و پرورش را در امور تربیتی و حتی آموزشی قبول نداریم، بنابراین خودمان با تجربه سال‌ها آموزش در سیستم ناکارآمد آموزش و پرورش کشور از ترکیب نوین تربیتی-آموزشی برای تدریس به دانش‌آموزان استفاده می‌کنیم.» این‌ها صحبت‌های خانم رجبی معاون این مدرسه ابتدایی پسرانه است که از تفاوت‌های تدریسی و پرورشی این مدرسه با سیستم کنونی تحصیلی دانش‌آموزان سخن می‌گوید.
وی معتقد است، سیستم آموزشی کشور ناکارآمد و تنبل‌پرور بوده و برای پرورش، رشد و تعالی دانش‌آموزان که آینده‌سازان کشور هستند باید مسیر دیگری طی شود تا سیستم مدیریتی کشور در سال‌های آتی با کمبود افراد نخبه مواجه نشود.
خانم رجبی با اشاره به ضعف سیستم آموزشی در مدارس کشور می‌گوید: «بارها شاهد ذکر این جملات از سوی مسئولان آموزش و پرورش کشور بودیم که معتقدند سیستم آموزشی در مدارس بیشتر بر روی حافظه‌محوری استوار است نه تخصصی و قطعاً در این سیستم شاهد رشد و تعالی دانش‌اموزان به صورت عادی نخواهیم بود.»
این معاون تربیتی مدرسه معتقد است: «همانگونه که مسئولان عالی کشور هم بر آموزش پایه تأکید دارند باید بتوانیم از این سیستم فشل و تنبل‌پرور عبور کرده و با ارائه بهترین روش‌های تحصیلی کارایی آموزش و پرورش کشور را بالا ببریم.»
آموزش قرآن به شیوه‌ای که تاکنون سابقه نداشته است
وی با تشریح سیستمی که به صورت کاملاً ابداعی در این دبستان توسط مدیران و مؤسسان این مدرسه طراحی و اجرایی شده است، می‌افزاید: « در وهله اول قرار را بر این گذاشتیم تا روح دانش‌آموزان در آرامش کامل قرار بگیرد تا بتوانند از توانمندی‌های ذهنی و بدنی خود برای یادگیری دروس استفاده کنند، بنابر این آموزش قرآن را نه به شکل مرسوم آن بلکه با استفاده از روش‌های جالبی که برای بیشتر کودکان در رنج سنی 5 تا 12 سال شعف‌انگیز است در دستور کار قرار دادیم که تاکنون نتایج جالب توجهی در پی داشته است.»
این معاون مدرسه در تشریح بیشتر این نوع آموزش قرآن ادامه می‌دهد: «زمانی که زنگ قرآن فرا می‌رسد با استفاده از صوت دلنشین قاریان مطرح ملی و جهانی فضا را برای یادگیری و حفظ آن آماده می‌کنیم و در ادامه از دانش‌آموزان می‌خواهیم کاملا سرهایشان را بر روی نیمکت گذاشته و استراحت کرده و سپس با خاموش کردن چراغ کلاس فضا را برای استراحت ذهنی و بدنی آنان فراهم می‌کنیم؛ در همین زمان از دانش‌اموزان می‌خواهیم بهترین خاطرات زندگیشان را مرور کرده و به هیچ وجه خاطرات ناخوشایند خود را به ذهنشان نیاورند. در ادامه و پس از پایان قرائت عربی، معانی سوره‌ها را به همراه موسیقی ملایم مانند صدای دریا و رودخانه و صدای زیبای پرنده آموزش می‌دادیم؛ نتیجه این روش شگفت‌آور بود که باعث شد در مدت کوتاهی هم سوره‌های قرآنی را حفظ کنند و هم از نظر بار روانی در مرحله اوج قرار بگیرند؛ جالب‌تر آنکه برخلاف دیگر مدارس که زنگ قرآن یکی از ملال‌آورترین زنگ‌های تحصیلی است با پایان یافتن زنگ قرآن دانش‌آموزان هیچ تلاشی برای ترک کلاس نمی‌کنند و در طول هفته با یادآوری خاطرات خوششان منتظر فرا رسیدن زنگ قرآن هستند.»
دانش آموزانی که در این مدرسه سالی 10 نسخه کتاب می‌نویسند!
خانم رجبی یکی دیگر از تفاوت‌های این مدرسه خاص با دیگر مدارس غیرانتفاعی لاکچری و گران‌شهریه را در شیوه پرورش دانش‌آموزان می‌داند و می‌گوید: «قرار ما با دانش‌آموزان از همان روزهای اول بر کتابخوانی و نوشتن خاطراتشان و خواندن آن بدون تپق زدن و «من‌ومن» کردن است؛ دانش‌آموزان در روزهای ابتدای سال تحصیلی باید هر هفته یک کتاب را خودشان انتخاب کنند و با خواندن آن در سر کلاس علاوه بر آنکه با فن بیان آشنا می‌شوند باید سخنوری را هم بیاموزند؛ در مرحله بعد باید هر دانش‌اموز با یادآوری یکی از خاطراتش، آن را به صورت یک کتابچه دربیاورد که در طول سال با راهنمایی معلم فارسی و ادبیات هم فن نویسندگی را یاد می‌گیرد و هم علاقمند به کتاب می‌شود؛ دانش‌آموزانی داشتیم که در طول سال 40 کتاب نوشته‌اند و دارای استعداد شگرفی در نویسندگی هستند.»
وی ادامه می‌دهد: «اثرات روانی و بازخورد این شیوه را به وفور از سوی والدین دانش‌آموزان شاهد هستیم که گزارش می‌دهند فرزندانشان بیشتر از آنکه به دنبال بازی‌های موبایلی و کامپیوتری باشند یا در حال خواندن کتاب هستند یا در حال نوشتن کتاب؛ و این چیزی نیست که به صورت اجبار باشد بلکه تبدیل به یکی از رفتارهای مورد پسند خود دانش‌آموزان شده است.»
آموزش زبان عربی، ریاضی و درس دینی با شیوه تئاتری!
خانم رجبی به تدریس دیگر دروس هم اشاره می‌کند و می‌گوید: «به جهت اینکه از دیرباز و سال‌های گذشته همواره دروس عربی و ریاضی جزو دروسی بودند که دانش‌آموزان رغبتی برای یادگیری و آموزش آن نداشتند با شناسایی نقاط ضعف سیستم آموزشی بنا را بر این گذاشتیم تا به شکلی که خود دانش‌آموزان دوست دارند این دروس را به همراه درس دینی به آنان یاد بدهیم به عنوان مثال برای معرفی 14 معصوم به دانش‌اموزان کلاس دوم و سوم دبستان از شیوه تئاتر استفاده کردیم که در همان برگزاری اولین کلاس ملکه ذهن دانش‌آموزان شد و هر امام و معصومی را به همراه چند روایت و حدیثی که فرموده بودند به خاطر سپردند و در امتحانات هم با بالاترین نمره قبول می‌شند؛ دروس ریاضی و عربی هم به همین شکل بود و کار به جایی رسید که انگیزه دانش‌اموزان برای یادگیری درس ریاضی بیشتر شده بود.»
برگزاری نماز جماعت با امام جماعت خود دانش‌آموزان، معرفی شهدای شاخص انقلاب و جبهه و جنگ، حضور در مراسم مذهبی و ملی و همچنین اصرار دانش‌آموزان به حضور دسته‌جمعی در مسجد نزدیکی مدرسه اقداماتی بودند که با اصرار خود دانش‌آموزان انجام می‌شد و مربیان و معلمان مدرسه تلاشی برای اجبار دانش‌اموزان برای حضور در این کلاس‌ها نداشتند.
کرونا همبستگی را در بین دانش‌آموزان و معلمان بیشتر کرده است
معاون پرورشی این مدرسه ابتدایی به نکته جالبی در خصوص شیوع کرونا و تعطیل شدن مدارس اشاره می‌کند و می‌گوید: «در زمانی که کرونا بیشتر مدارس را تعطیل کرده بود کار پرورشی و آموزشی ما تعطیل نشد و با مساعدت مدیران و مؤسسان مدرسه و با دلسوزی خاصی که معلمان داشتند شیفت عصر را برپا کردیم و دانش‌آموزانی که از درس و تحصیل عقب بودند به صورت جداگانه و با رعایت مسائل بهداشتی کامل در نوبت عصر در مدرسه حضور پیدا کرده و با معلم‌های خودشان به صورت انفرادی کار می‌کردند؛ دغدغه معلم‌ها واقعا ستودنی بود که بدون هیچ چشمداشت مالی به آموزش تحصیلی دانش‌آموزان می‌پرداختند که نشانه علقه فراوان بین بچه‌ها و معلم‌ها بود.»
خانم رجبی به موارد دیگری در حوزه پرورشی اشاره می‌کند و ادامه می‌دهد: «آموزش سواد رسانه‌ای و فرهنگسازی استفاده از موبایل و تلفن همراه، تشریح موارد مخرب روحی اعتیاد به اینترنت و فضای مجازی، برگزاری دوره‌ای مدیریت کردن مدرسه توسط خود دانش‌آموزان بدون کمک مدیران و معلمان، آموزش اقتصاد در خانواده، آموزش حفظ کیان خانواده و همبستگی بیشتر بین بچه‌ها و اعضای خانواده‌شان و مورادی که منجر به شناسایی استعداد نهفته دانش‌آموزان از خودشان شود تلاشی است که در این مدرسه صورت می‌گیرد.»
این معاون تربیتی در خاتمه به موضوع مهم شهریه و درآمدزایی این مدرسه اشاره می‌کند و می‌گوید: «بخشی از هزینه این مدرسه توسط خیران گمنام تقبل می‌شود و برخی از والدین متمول هم که از نتایج تربیتی فرزندانشان بسیار راضی هستند هم به مدرسه کمک می‌کنند. البته برخی دانش‌آموزان نیازمند و فاقد بنیه مالی مناسب توسط خیرین در این مدرسه اسم‌نویسی شده‌اند و همه تلاشی انجام می‌دهیم تا هزینه اضافی به دوش خانواده‌ها نباشد.»
