رسانه تحلیلی تصویری بهمن، گروه اقتصاد - محمدباقر شیرمهنجی*: در طول دهه گذشته، ما شاهد افزایش شدید در تعداد کاربران رسانه‌های اجتماعی بوده‌ایم. تحقیقات نشان می‌دهد که حدود 58/4 درصد از جمعیت جهان از رسانه‌های اجتماعی استفاده می‌کنند و انتظار می‌رود که این رقم همچنان افزایش یابد. به نقل از سایت ورلد متر[1]، 7 میلیارد و 950 میلیون نفر جمعیت در جهان وجود دارد که از این تعداد، بیشتر از 5 میلیارد نفر کاربر اینترنت وجود دارد. بر این اساس، شکل تبلیغات در جهان مدرن عوض شده است و اکثر شرکت‌ها از تبلیغات سنتی دور شده و به سمت بازاریابی و تبلیغات در رسانه‌های اجتماعی رفته‌اند؛ بنابراین برای تبلیغ محصولات و خدمات خود به اینفلوئنسرها متکی هستند. اینفلوئنسر مارکتینگ به بخشی حیاتی از استراتژی کلی بازاریابی تبدیل شده است و ابزاری مؤثر برای برقراری ارتباط با مخاطبان هدف برند برای بهبود آگاهی در نظر گرفته می‌شود. از این رو، اینفلوئنسرهای رسانه‌های اجتماعی می‌توانند مبالغ قابل‌توجهی را از طریق حمایت‌های مالی و درآمد تبلیغاتی به دست آورند. آنها به‌طور منظم در بستر‌های مورد علاقه خود مانند اینستاگرام، یوتیوب، تلگرام و ... پست می‌گذارند و تعداد زیادی دنبال کننده ایجاد می‌کنند.
ایجاد تعهدات مالیاتی اینفلوئنسرهای رسانه اجتماعی فقط یادآور این است که سیستم مالیاتی باید برای همه شهروندان عادلانه باشد. طبق ماده یک قانون مالیات‌های مستقیم؛ تمام اشخاص حقیقی و حقوقی که در داخل ایران از طریق فعالیت اقتصادی درآمد کسب می‌کنند، باید در اداره مالیات تشکیل پرونده مالیات دهند و اقدام به پرداخت مالیات کنند. بر این اساس، افرادی که در رسانه‌های اجتماعی و فضای مجازی از طریق تبلیغات کسب درآمد می‌کنند نیز مشمول پرداخت مالیات می‌شوند. در این راستا، قانونی در لایحه بودجه سال 1400 تصویب شد. طبق بند ذ تبصره ۶ قانون بودجه سال ۱۴۰۰؛ درآمدهای کاربران دارای بیش از پانصد هزار دنبال کننده رسانه‌های کاربر محور از محل تبلیغات، مشمول مالیات بر درآمد خواهد بود. بسیاری از اینفلوئنسرها برای گریز از این بند مالیاتی، تعداد دنبال‌کنندگان خود را کمتر از 500 هزار تعریف شده در قانون نگه داشتند و برای دنبال‌کننده‌های جدید به سراغ ساخت صفحه‌های دوم و سوم رفتند؛ علاوه بر این تعداد زیادی از این افراد، خود اظهاری مالیاتی را انجام ندادند. بند مورد ذکر در بودجه سال 1401 حذف شده است و تصمیمات دیگری برای اجرای این قانون در نظر گرفته شده است به‌طوری‌که معیار دریافت مالیات، محدوده مشخص درآمدی اینفلوئنسرها تعریف شده است نه تعداد دنبال‌کنندگان آنها. طبق گفته جهانگیر رحیمی (مدیرکل دفتر طراحی و تحلیل فرایندهای مالیاتی): امسال تلاش می‌کنیم هم از بلاگرها و اینفلوئنسرها و هم از صفحات خرید و فروش کالا و خدمات در فضای مجازی بر اساس درآمدهایی که دارند، مالیات بگیریم.
اگر دولت نتواند مخارج خود را از راه درآمدهای مالیاتی کسب کند، باید به ناچار به سراغ تأمین مخارج خود از راه‌های پرهزینه دیگری همچون چاپ پول و افزایش نقدینگی در کشور برود. درنتیجه تورم اتفاق میافتد و همه‌ی مردم مشمول پرداخت مالیات از طریق تورم می‌شوند، درحالی‌که این مالیات را افراد دارای درآمد بالا باید بپردازند. تأمین مالی مکرر دولت از این راه می‌تواند ضربات جبران‌ناپذیری به پیکره اقتصاد وارد کند. بسیاری از اینفلوئنسرها از راه تبلیغات درآمد کسب می‌کنند که بعضاً این درآمدها به مبلغ 300 یا 400 میلیون تومان در ماه می‌رسد و نمی‌توان این افراد را همانند افراد کم‌درآمد از پرداخت مالیات معاف کرد؛ بنابراین به نظر می‌رسد با دیجیتالی شدن خدمات، نیاز به انطباق با اقتصاد دیجیتالی و بهره‌برداری از آن بیشتر می‌شود و جهان امروزه قوانین مرتبط با این نوع خدمات را می‌طلبد. در این جهت تعریف دقیق مشاغل مجازی و تدوین قانون مالیاتی عادلانه مخصوص آنها برای اجرای طرح مالیاتی باید مدنظر سیاست‌گذاران و تصمیم‌گیران قرار گیرد. همچنین قبل از اجرای این طرح باید سیستم مناسب شناسایی و ارزیابی اطلاعات درآمدی اینفلوئنسرها برای جلوگیری از فرار مالیاتی در نظر گرفته شود.
_________________________________________________
[1] - Worldometter
*دانشجوی دکتری اقتصاد
