رسانه تحلیلی تصویری بهمن، گروه علم و فناوری - میثا سبز‌علی‌زاده : در طول ماه مبارک رمضان، میلیون ها مسلمان در سراسر جهان به عنوان بخشی از اداب معنوی و سنتی اسلام روزه می گیرند. اعتقاد مسلمانان بر این است که پرهیز از خوردن غذا و رفتارهای غیراخلاقی باعث بیشتر شدن تقوا و بهبود روابط اجتماعی و خانوادگی آنها می شود. اما علاوه بر بعد معنوی ماه رمضان، مطالعات علمی متعددی انجام شده است که فواید روزه بر سلامتی را بر همگان اثبات کرده است.
بر اساس نتایج تحقیقاتی که در مجله پزشکی نیوانگلند منتشر شده است، روزه گرفتن بصورت متناوب، مشابه آنچه در ماه رمضان انجام می شود، می تواند اثرات مثبتی بر چاقی، دیابت، بیماری های قلبی عروقی، سرطان ها و اختلالات عصبی داشته باشد.
پرهیز از غذا خوردن برای مدت طولانی می تواند باعث شود بدن انرژی خود را از منابع مختلف بدست آورد. در حالی که انرژی معمولا از گلوکز ذخیره شده در کبد گرفته می شود، روزه داری متناوب این متابولیسم را تغییر می دهد به طوری که به جای آن از کتون های ذخیره شده در چربی استفاده می شود.
بدن انسان اصولاً برای انجام فعالیت های زیستی به گلوکز نیاز دارد. هنگامی که گلوکز در سطح پایینی باشد. یا اگر که گلوکز داشته باشید و انسولین کافی برای کمک به سلول ها برای جذب گلوکز در دسترس نباشد، بدن شروع به تجزیه چربی ها برای تولید انرژی می کند. کتون موجود درخون در واقع فرآورده جانبی است که از تجزیه اسیدهای چرب پدید می‌آیند. این فرآیند که به نام کتوژنز شناخته می شود، مزایای فراوانی دارد، از جمله کم کردن التهاب و بهبود پاسخ بدن به استرس. بر اساس بررسی های انجام شده در سال 2014 در مجله تحقیقات علوم پزشکی، روزه ماه رمضان می تواند سیستم ایمنی بدن را تقویت کند، کلسترول را کاهش دهد و به کاهش وزن کمک کند.
مطالعات بسیاری نشان داده‌اند که روزه گرفتن می‌تواند تولید پروتئین خاصی را که برای عملکرد مغز مفید است و با عنوان فاکتور نورون‌زایی مشتق‌شده از مغز یا BDNF شناخته می‌شود را افزایش دهد. این نوع پروتئین سلول‌های بنیادی مغز را تحریک می‌کند تا کارکردی بهینه داشته باشند. به همین دلیل است که در حین روزه گرفتن، به جای احساس کسالت و عدم تمرکز، مغز هشیارتر است چون به نحو بسیار بهتری عمل می‌کند.
همان پروتئن مذکور در شماره‌ی ۸ قادر است خطر ابتلا به بیماری‌های آلزایمر و پارکینسون را کاهش دهد. چون، این ناراحتی‌ها وقتی رخ می‌دهند که سلول‌های مغزی قادر نیستند به نحوه مطلوبی بازسازی شوند اما BNDF حمایت لازم را از تغییرات سلول‌های مغزی به عمل خواهد آورد.
تقویت سیستم ایمنی بدن
در مطالعه‌ای بر روی حیوانات مشخص شد، وقتی حیوانات بیمار باشند، غریزه‌شان به آنها می‌گوید بر استراحت و دست کشیدن از خوردن تمرکز کنند. این در مورد انسان‌ها نیز صادق است چون در حین روزه داری، سیستم داخلی مدتی استراحت می‌کند تا این که بدن بتواند بر مبارزه با عفونت‌ها متمرکز شود. مقدار رادیکال‌های آزاد نیز در حین روزه گرفتن کاهش پیدا می‌کند.
طبق مطالعات منتشر شده بین سال‌های 2009 و 2014، معمولاً افراد پس از ماه رمضان و بازگشت به عادات غذایی عادی خود، هر وزنی را که در این ماه از دست داده بودند، دوباره به دست می‌آوردند. در مطالعه ای که سال 2021 در مجله انجمن قلب آمریکا منتشر شد به اثرات مثبت روزه گرفتن بر فشار خون، وزن و سطح چربی بدن اشاره شد. البته در احکام اسلام افراد دچار بیماری از گرفتن روزه منع شده اند.
درکنار همه این فواید یک مطالعه در سال 2003 از مجله اروپایی تغذیه بالینی، به چندین اثر عوارض جانبی شایع روزه داری رمضان اشاره کرد. به گفته این سازمان، مشکل اصلی روزه گرفتن در طول ماه مبارک این بود که اکثر بیماران از مصرف داروهای تجویز شده خودداری می‌کردند. تحریک پذیری، سردرد، کم خوابی و کمبود انرژی از عوارض جانبی شایع روزه داری گزارش شده است. همچنین خاطرنشان کرد که مسلمانان بدون شک در ماه رمضان دچار کم آبی می‌شوند، اگرچه هیچ گونه اثرات مضری برای سلامتی در نتیجه مشاهده نشد.
در پایان لازم به ذکر است بسیاری از مسلمانان معتقدند که در طول ماه مبارک رمضان به خدا نزدیک تر می شوند و حال بهتری دارند، مطالعات علمی نشان می دهد که این حال معنوی خوب در ترکیب شیمیایی بدن نیز منعکس می شود و اثرات مثبتی بر بدن دارد.
منبع:
https://english.alarabiya.net/News/gulf/2022/04/10/What-does-science-say-about-the-health-effects-of-fasting-
